پاتوق پرتقالی

پایگاه خبری علت :شبکه خبری سی‌ان‌ان در گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته که عربستان در اندیشه دستیابی به چرخه هسته‌ای و چه بسا سلاح هسته‌ای است و بهانه‌ای که سعودی‌ها برای این منظور برای خود تراشیده‌اند نگرانی از مذاکرات هسته‌ای غرب با ایران و توافق احتمالی در این زمینه است.

به گزارش خبرگزاری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) نواف عبید، استادیار مرکز امور بین‌الملل و دانش “بلفر” در دانشگاه هاروارد که در مرکز مطالعات اسلامی ملک فیصل نیز فعالیت دارد و از اعضای برجسته شورای ملی روابط آمریکا و اعراب است، در گزارشی درباره قابلیت عربستان به منظور اجرای یک برنامه هسته‌ای اظهار عقیده کرده حالا که دولت اوباما حاضر به مذاکره درباره برنامه هسته‌ای ایران شده این امر می‌تواند خاورمیانه را با یک تغییر در توازن قدرت مواجه کند.

در این گزارش با نادیده گرفتن شواهد متقن موجود درباره برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران و نیز تایید این مساله از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فرض ناصواب “دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای” مطرح شده و در مقابل این فرضیه به نقل از سفیر عربستان در آمریکا گزینه‌های عربستان مطرح شده که شامل یک برنامه هسته‌ای با قابلیت تولید سلاح عنوان شده است.

نواف عبید در این باره نوشته است: با وجود آن که برخی مفسران درباره قابلیت عربستان برای تولید سلاح هسته‌ای تردید دارند اما من استدلال می‌کنم که این کشور عملا اراده و قابلیت انجام این کار را دارد. برای آن‌که عربستان یک برنامه هسته‌ای دارای قابلیت تسلیحاتی ایجاد کند شش فاکتور اساسی را باید داشته باشد: ۱- نظام آموزشی کافی ۲- دانشمندان ماهر ۳- ابزارهای مالی ۴- زیرساخت‌های تکنولوژیک ۵- باور به اینکه یک تهدید امنیتی فوری وجود دارد و ۶- اراده ملی و رهبرانی که این برنامه را اجرا کنند. عربستان همه این فاکتورها را دارد.

این استاد دانشگاه عربستانی توضیح می‌دهد: در آغاز، نظام آموزشی عربستان به ویژه در زمینه علوم در سال‌های اخیر پیشرفت کرده و دستخوش تغییراتی است که حتی پیشرفت چشمگیرتری را رقم خواهد زد. در این میان بودجه آموزشی عربستان نیز از سال ۲۰۰۵ تاکنون بیش از دو برابر شده است و بیش از ۳۵۰ میلیارد دلار از آن زمان تاکنون صرف آموزش شده است. در سال ۲۰۱۴ بودجه آموزش و تربیت عربستان یک چهارم بودجه کل دولت را شامل می‌شد و رهبران عربستان یک برنامه بورسیه خارجی چشمگیر را به اجرا درآورده‌اند که در جریان آن بیش از ۲۰۰ هزار دانشجوی عربستانی برای تحصیل به خارج اعزام شدند. در نتیجه این برنامه عربستان پس از چین و هند تبدیل به سومین صادرکننده بزرگ دانشجو در جهان شد.

وی می‌افزاید: علاوه بر آن عربستان از دانشمندانی برخوردار است که مدرک Ph.D از دانشگاه‌های مطرح آمریکا اعم از هاروارد، ام آی تی، استنفورد و دیگر دانشگاه‌های مطرح دارند. این دانشمندان تا پیش از تاسیس شهرک انرژی اتمی توسط ملک عبدالله به منظور کنترل همه مسائل هسته‌ای چندین دهه در شهرک علم و تکنولوژی ملک عبدالعزیز تحقیقات پیشرفته هسته‌ای انجام داده بودند. براساس گزارش شهرک انرژی اتمی ملک عبدالله مربوط به سال ۲۰۱۱ درباره راهبرد هسته‌ای غیرنظامی دولت عربستان، یک کمیته منتخب از دانشمندان هسته‌ای عربستان اقدام به اجرای تحقیقات چشمگیری درباره یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی موثر کرده‌اند. همان‌طور که موسسه سیاستگذاری خاور نزدیک واشنگتن در گزارشی مطرح کرده عربستان طرح ساخت ۱۶ راکتور برق هسته‌ای در ۲۰ سال آینده و با هزینه ۸۰ میلیارد دلار را تدوین کرده است و انتظار می‌رود ملک سلمان، پادشاه فعلی عربستان تا پیش از پایان سال جاری میلادی موافقت پایانی خود را با آن اعلام کند.

نواف عبید می‌نویسد: رهبران عربستان وابسته به اینکه مذاکرات هسته‌ای ایران چه نتیجه‌ای داشته باشد به دنبال آن هستند تا یک کمیته منتخب تشکیل داده تا به تدوین برنامه هسته‌ای تسلیحاتی بپردازند. یکی از اصول اساسی راهبرد هسته‌ای عربستان این است که برنامه هسته‌ای مبتنی بر تکنولوژی داخلی داشته باشد تا تضمین کند کل چرخه سوخت این کشور در کنترل عربستان باشد. به طور خلاصه باید گفت عربستان نمی‌خواهد از کشورهایی نظیر پاکستان سلاح هسته‌ای بخرد. بخش علمی هسته‌ای فعلی عربستان کاملا قادر به اجرای پیچیدگی‌های یک چنین برنامه‌ای هست. از زمان پایان جنگ جهانی دوم به بعد تکنولوژی مرتبط با تولید پلوتونیوم و اورانیوم با غنای بالا هرچه بیشتر موثر شده و سنگ بنای اکثر برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی در جهان را به وجود آورده است.

در این گزارش سی.ان‌.ان به نقل از این عضو برجسته شورای ملی روابط آمریکا-اعراب آمده است: یک سوال دیگر این است که آیا این اعتقاد گسترده وجود دارد که عربستان با یک تهدید امنیت ملی فوری روبه‌رو است که انگیزه این کشور برای توسعه سلاح هسته‌ای را به وجود آورد؟ به طور خلاصه پاسخ مثبت است.

عبید به زعم خود “ایران هسته‌ای” را تهدید مستقیمی علیه عربستان می‌داند و معتقد است از نظر عربستان “پاسخی برابر” به این مساله یک اقدام موجه، لازم و محتاطانه محسوب می‌شود.

وی می‌گوید: باید گفت که آشکار است عربستان از اراده لازم و مسئولانی برای ایجاد یک برنامه هسته‌ای تسلیحاتی برخوردار است. احساسات ملی‌گرایانه در عربستان رو به افزایش است و مردم این کشور انتظار دارند رهبرانشان در این زمان‌های دشوار موضعی قدرتمند اتخاذ کنند. دکترین‌های سیاست‌گذاری‌های دفاعی و خارجی جدیدی که ملک سلمان اتخاذ کرده انگیزه زیادی در عرب‌ها ایجاد کرده است. پادشاه عربستان از مشروعیت مذهبی این کشور و ابزارهای سیاسی، مالی و نظامی گسترده آن استفاده می‌کند تا جهان عرب را متحد کرده و یک قدرت پایدار را منعکس کند.

عبید با این حال معتقد است: به نظر می‌رسد تفکر واشنگتن این است که عربستان باید در خاورمیانه یک بازیگر غیرفعال باشد و حتی باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا گفته است عربستان نباید یک برنامه‌ هسته‌ای را توسعه دهد. به جای آن اوباما پیشنهاد یک چتر هسته‌ای برای عربستان داده که به طور پیش‌فرض از کشورهای حوزه خلیج فارس شامل عربستان در مقابل تهدید دفاع می‌کند اما برای رهبران عربستان این کاملا غیرقابل پذیرش است. اینکه عربستان بتواند از خود و متحدانش در مقابل نیروهای خارجی متخاصم دفاع کند یک مساله مربوط به امنیت ملی است. یک ایران هسته‌ای از نظر عربستان یک چنین نیروی متخاصمی است.

در انتهای این گزارش با ادبیاتی که از منظر عربستانی‌ به نگارش درآمده، عنوان شده است: در حالی که آمریکا همچنان به حرکت در مسیر اجازه به توسعه برنامه‌ هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد عربستان تنها می‌تواند در پاسخ به این کار به خودش نگاه کند، حتی اگر که این به معنی اجرای یک برنامه هسته‌ای باشد.